Leczenie farmakologiczne jest wdrożone przez lekarza w sytuacji, gdy wymaga tego stan kliniczny pacjenta. Należy zawsze dokonać wnikliwej oceny zarówno co do wskazań i też przeciwwskazań do zastosowania farmakoterapii.

Pierwszym wskazaniem do wprowadzenia farmakoterapii jest sytuacja, w której pacjent doświadcza znaczącego nasilenia objawów chorobowych.

 Celem prowadzonego leczenia jest wówczas uzyskanie szybkiej poprawy samopoczucia pacjenta oraz zmniejszenia odczuwanego przezeń cierpienia. Staramy się doprowadzić do dezintensyfikacji odczuwanego przez pacjenta napięcia emocjonalnego, drażliwości i lęku oraz poprawy nastroju. Innym celem farmakoterapii może być poprawa jakości snu (zarówno zasypiania jak i latencji snu), zmniejszenie chwiejności afektywnej, zmniejszenia apatii, redukcja bólu oraz uzyskanie szeregu innych pożądanych zmian stanu psycho-fizycznego.

 Należy jednak pamiętać, że interwencje lekowe zawsze muszą iść w parze z innymi oddziaływaniami terapeutycznymi. Nie jest bowiem naszym celem oparcie procesu zdrowienia pacjenta tylko na interwencji farmakologicznej – stwarzałby to ryzyko nawrotu objawów zaraz po wycofaniu się z tej formy leczenia.

 Drugim wskazaniem do wprowadzenia farmakoterapii jest wdrożenie trwałej substytucji lekowej w sytuacji stwierdzenia uwarunkowanych konstytucjonalnie schorzeń o charakterze przewlekłym. W takowej sytuacji odpowiednio prowadzone leczenie farmakologiczne jest absolutnie niezbędne przez znacznie dłuższy okres terapii.

 W niektórych chorobach (np. nawracających zaburzeniach depresyjnych, zaburzeniach kompulsywnych, niektórych zaburzeniach snu, cukrzycy, nadciśnieniu tętniczym) leczenia musi być prowadzone w sposób ciągły. Modyfikacji ulega jednak dawkowanie leków, czasami wprowadzane są również nowe schematy lekowe.

 Jednakowoż również w sytuacji leczenia przewlekłego wskazanym jest aby farmakoterapia była skojarzone z innymi formami terapii – oddziaływaniami psychologicznymi, psychoterapią medyczną, dietoterapią czy fizjoterapią. Wzmacnia to bowiem efektywność i skuteczność prowadzonej farmakoterapii pozwalając na zmniejszenia dawek stosowanych leków oraz skrócenia czasu prowadzonego leczenia.

 Leczenie skojarzone jest obecnie absolutnym standardem w terapii chorób cywilizacyjnych – uwzględnia bowiem ono ich specyfikę, złożoną etiologię tych schorzeń. Sama farmakoterapia może oczywiście okazać się skuteczna w redukcji objawów, nie gwarantuje ona jednak trwałości poprawy klinicznej. Tylko integrując różnorakie oddziaływania terapeutyczne mamy szansę na długoterminową stabilizację samopoczucia.

 Ważnym zadaniem lekarza prowadzącego farmakoterapię jest też umiejętność bezpiecznego i efektywnego odstawiania leków. Nierzadko się bowiem zdarza, iż pacjenci zbyt długo i niepotrzebnie przyjmują określone preparaty (zarówno wypisywane na receptę jak i dostępne w wolnej sprzedaży). Do najczęściej nadużywanych farmakoterapeutyków należą: benzodiazepiny, niebenzodiazepinowe leki nasenne, ziołowe preparaty uspokajające, leki przeciwbólowe (różnego rodzaju), leki przeczyszczające i na zgagę. Wbrew powszechnym wyobrażeniom odstawienie tych środków nie jest tylko kwestią silnej woli pacjenta – wymaga starannie opracowanego i konsekwentnie wdrożonego planu terapeutycznego. Odstawianie leków powinno być więc prowadzone pod opieką doświadczonego klinicysty we współpracy z innymi terapeutami.

 Elementem takiego postępowania jest też oczywiście wdrożenie innych, bardziej adekwatnych form terapii – psychoterapii medycznej, innych procedur psychologicznych, technik relaksacyjnych, treningów kognitywnych, dietoterapii czy fizjoterapii.