Psychologia kliniczna jest dziedziną łączącą w sobie oddziaływania stricte psychologiczne, terapeutyczne i lecznicze. Specjaliści psycholodzy kliniczni zajmują się diagnozą oraz leczeniem zaburzeń psychogennych i psychosomatycznych.
Diagnoza psychologiczna prowadzona przez specjalistę psychologii klinicznej ma na celu dogłębną analizę stanu psychicznego badanego. Jest ona istotnym wsparciem w procesie identyfikowania intrapsychicznych źródeł będących podstawą schorzeń psychogennych i psychosomatycznych.
Psycholog diagnozuje pacjenta, odnosząc się do zgłaszanych przez niego skarg objawowych, opisów skarg psychosomatycznych oraz dysfunkcji relacyjnych i behawioralnych. W przebiegu prowadzonej diagnozy psycholog ściśle współpracuje z lekarzami specjalistami – zarówno psychiatrami, jak i internistami.
Psycholog będący specjalistą psychologii klinicznej może jednak użyć również wielu innych, rozbudowanych, wyspecjalizowanych metod diagnostycznych – medycznego wywiadu ustrukturowanego (celowanego), dynamicznej analizy wzorca relacji interpersonalnej oraz szeregu testów psychologicznych i neuropsychologicznych.
Psycholog kliniczny będący jednocześnie psychoterapeutą psychodynamicznym integruje wiedzę medyczną wywodzącą się z obszaru psychologii klinicznej z psychodynamicznym rozumieniem pacjenta. Reflektuje on więc zgłaszane przez pacjenta skargi objawowe i behawioralne zarówno w kontekście opisywanym przez medyczne systemy klasyfikacji chorób (ICD-10, DSM-V), jak i też analizy nieświadomego, intrapsychicznego wzorca funkcjonalnego badanego.
Reasumując – specjalista psychologii klinicznej pracujący w paradygmacie psychodynamiczno-integratywnym podejmując diagnozę kliniczną, uwzględnia też znaczenie wpływu nieświadomych mechanizmów psychicznych pacjenta na jego samopoczucie w wymiarze zarówno emocjonalnym, jak i somatycznym.
Leczenie prowadzone przez specjalistę psychologii klinicznej pracującego w paradygmacie psychodynamiczno-integratywnym ma charakter złożony i uwzględniający intrapsychiczne źródła dysfunkcji pacjenta.
Specjalista psychologii klinicznej prowadzi lecznicze oddziaływania psychologiczne – poradnictwo psychologiczne oraz krótkoterminową terapię wglądowo-wspierającą.
Poradnictwo psychologiczne w paradygmacie psychodynamiczno-integratywnym jest metodą leczenia, którą proponujemy pacjentowi w sytuacji braku jednoznacznych wskazań klinicznych do podjęcia długoterminowej psychoterapii wglądowej.
Celem takowej interwencji terapeutycznej jest uzyskanie jedynie nieznacznej modyfikacji schematów poznawczo-emocjonalnych i uwewnętrznionych wzorców relacyjnych pacjenta. Zakładamy, że określone trudności osobowościowe pacjenta w niesprzyjających warunkach środowiskowych mogą stać się przyczyną jego dyskomfortu psychicznego i pogorszonego samopoczucia. Gdy mamy takie właśnie wskazania kliniczne to wówczas poradnictwo psychologiczne może być adekwatnym poziomem interwencji medycznej – zwłaszcza wobec braku jednoznacznej decyzji pacjenta co do podjęcia intensywniejszego leczenia.
Krótkoterminowa psychoterapia wspierająca w paradygmacie psychodynamiczno-integratywnym ma na celu uzyskanie poprawy objawowej i funkcjonalnej pacjenta.
W jej przebiegu koncentrujemy się na zrozumieniu relacyjnych źródeł prezentowanych przez pacjenta dysfunkcji psychicznych, psychosomatycznych i behawioralnych. Pozwala nam to na pracę nad nieadekwatnymi, psychicznymi mechanizmami obronnymi ujawniającymi się w sytuacji presji środowiskowej i podjęcie prób ich pożądanej modyfikacji.
Analiza wzorca relacji terapeutycznej pozwala na dynamiczną ocenę nieświadomych mechanizmów obronnych ujawnianych w procesie przeniesieniowo-przeciwprzeniesieniowym. Jest to zazwyczaj odbiciem podobnych trudności relacyjnych w życiu codziennym (zawodowym, społecznym, rodzinnym) tych pacjentów.
Jednocześnie ograniczenie interwencji terapeutycznej do aktualnie zgłaszanych problemów pacjenta sprawia, iż proces leczenia staje się dyrektywny, zogniskowany i przez to bardziej intensywny.
Krótkoterminowa terapia wspierająca w modelu psychodynamiczno-integratywnym jest dedykowana raczej pacjentom zgłaszającym trudności psychiczne będące następstwem aktualnych konfliktów relacyjnych. Nie jest ona efektywną metodą leczenia dla pacjentów z głębiej umiejscowionymi problemami osobowościowymi. W takowej sytuacji adekwatnym wydaje się podjęcie długoterminowej psychoterapii psychodynamicznej.
